TÜRK VERGİ MEVZUATI ÜÇ ANA BAŞLIK ALTINDA TOPLANABİLİR:

 

1.Gelir Vergileri: 

  • Şahsi Gelir Vergisi: Gerçek kişilerin gelirleri şahsi gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Gelir Vergisi Kanunu’na göre gelir sayılan unsurlar şunlardır:
    Ticari kazançlar, Zirai kazançlar, maaşlar ve ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları (kira gelirleri), menkul sermaye iratları (sermaye yatırımlarından elde edilen gelirler), sair kazanç ve iratlar Türk vergi mevzuatı vergilendirmede ikameti esas alarak tam veya dar mükellefiyet esasını düzenlemektedir. Şahsi gelir vergisi oranları %15 ile %40 arasında değişmektedir.
  • Kurumlar Vergisi: Kanunda tanımlanan kurumlar vergisi mükellefleri şunlardır:
    Sermaye şirketleri, Kooperatifler, Kamu iktisadi müesseseleri, Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, İş ortaklıkları. Yasal merkezleri veya iş merkezleri Türkiye’de bulunan kurumlar tam mükellef sayılmakta ve gerek Türkiye’de gerekse yabancı ülkelerde elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilmektedir. Türkiye’de ticari kârlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisi oranı %23 dir. Tam mükellef kurumlar hissedarlara temettü ödemesi durumunda genel olarak %15 oranında stopaja tabidir; ancak tam mükellef kurumların tam mükellef kurumlara ödediği temettüler stopaja tabi değildir. Kârın sermayeye eklenmesi ise kâr dağıtımı sayılmadığından bu tür durumlar stopaja tabi değildir. Benzer şekilde dar mükelleflerin kurumlar vergisi tutarı düşüldükten sonra ana merkeze aktardıkları tutarlar üzerinden de %15 oranında vergi kesintisi yapılmaktadır. Stopaj, kurumlar vergisinin vergiye tabi şubelerin kârından düşülmesinin ardından kalan tutara uygulanmaktadır.

2.Gider Üzerinden Alınan Vergiler:

  • Katma Değer Vergisi (KDV): Genel olarak uygulanan KDV oranları; %1, %8, %12 ve %18’dir. Ticari, sınai, zirai ve bağımsız mesleki mal ve hizmetler, ithal ederek ülkeye giriş yapan mal ve hizmetler ve diğer faaliyetler yoluyla oluşturulan mal ve hizmet teslimatlarının tümü KDV’ye tabidir. KDV muafiyet ve istisnalarından bazıları şunlardır: Mal ve hizmet ihracatı, Uluslararası roaming (dolaşım) anlaşmalarına uygun olarak ve karşılıklılık koşulunun uygulanması şartıyla Türkiye dışındaki müşteriler için Türkiye içinde verilen roaming (dolaşım) hizmetleri, Serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan fason hizmetler, Petrol arama faaliyetleri, Liman ve havaalanlarındaki gemi ve uçaklar için verilen hizmetler, Yatırım teşvik belgesi kapsamında makine ve teçhizat Teslimatları, Transit taşımacılık, Karşılıklılık koşulunun uygulanması kaydıyla diplomatik temsilcilikler ve konsolosluklar ile vergi muafiyeti statüsünde bulunan uluslararası organizasyonlar ve bunların çalışanlarına yapılan teslimat ve hizmetler, Bankacılık ve Sigorta Muameleler Vergisi’ne tabi bankacılık ve sigorta işlemleri.
  • Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Çeşitli vergi oranlarında ÖTV’ye tabi dört ana ürün grubu bulunmaktadır:
    – Petrol ürünleri, doğal gaz, makine yağları, çözücüler ve çözücü türevleri
    – Otomobiller ve diğer taşıtlar, motosikletler, uçaklar, helikopterler, yatlar
    – Tütün ve tütün ürünleri, alkollü içecekler
    – Lüks tüketim maddeleri

Her teslimatta uygulanan KDV’nin aksine, ÖTV sadece bir defaya mahsus olarak uygulanmaktadır.

  • Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi: Bankacılık ve sigorta şirketleri tarafından yapılan işlemlerin KDV’den muaf tutulmasına devam edilse de bu işlemler Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi’ne tabidir. Bu vergi, kredi faizi gibi bankalar tarafından kazanılan gelirler için uygulanmaktadır. Bu vergi oranı (BSMV) %10’dur. 
  • Damga Vergisi: Damga vergisi; sözleşmeler, borç senetleri, sermaye iştirakleri, kredi mektupları, teminat mektupları, mali bildirimler ve bordrolar dâhil olmak üzere çeşitli dokümanlar için uygulanmaktadır. Damga vergisi, belge bedelinin %0,189 ile %0,948’i arasında değişen oranlarda tarh olunduğu gibi, bazı belgeler için maktu (önceden belirlenmiş bir bedel) olarak da tahsil edilmektedir.

3.Varlık Vergileri:

Üç çeşit varlık vergisi bulunmaktadır.

  • Emlak vergisi: Bina, daire ve araziler %0,1 ile %0,6 arasında değişen
    oranlarda emlak vergisine tabi olup tahakkuk eden bu verginin %10’u
    oranında da Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payı
    ödenmektedir.
  • Motorlu taşıt vergisi:Türkiye’de sahip olunan Motorlu taşıt vergileri ise her yıl
    araçların yaşı ve motor hacmine göre yeniden belirlenen maktu bedeller
    tutarınca alınmaktadır.
  • Veraset ve intikal vergisi:Veraset ve intikal vergileri ise %1-30 oranında olmaktadır.


SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI:

2007 yılında Üç farklı sosyal güvenlik kurumu olan SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-
Kur, 2007 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adı altında tek bir kurum
bünyesinde birleştirilmiştir. 2008 yılı itibarıyla, söz konusu üç sosyal güvenlik
kurumu, nüfusun yaklaşık % 81’ini kapsamaktadır. Yeni sistem, 2008 yılının
başından itibaren tam anlamıyla işlerlik kazanmaya başlamıştır.

 

1.Sosyal Güvenlik Prim Ödemeleri:

Sosyal güvenlik primleri (çalışanın brüt kazancının belirli bir yüzdesi olarak
hesaplanan) hem işveren hem de çalışan tarafından ödenebilmektedir. Genel
bilgi verilmesi amacıyla aşağıdaki tabloda konuyla ilgili oranlar belirtilmiştir.

RİSK TÜRÜ İŞVEREN PAYI (%) İŞÇİ PAYI (%) TOPLAM (%)
Kısa süreli riskler 2 2
Uzun süreli riskler 6(11)* 9 15(20)*
Genel sağlık
sigortası
7,5 5 12,5
İşsizlik
sigortası
katkı payı
2 1 3
Toplam 17,5(22.5)* 15 32.5(37,5)*

* 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan yukarıda yapılmış olan beş puanlık indirim uygulamasında, yasal ödeme süresi geçmiş borç sorgusu 2022/Ocak ay/dönemine ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden/aylık prim ve hizmet belgesinden itibaren geçerli olmak üzere işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerleri esas alınarak yapılacak olup, buna ilişkin usul ve esaslar 2021/26 ve 2021/30 sayılı Genelgelerde açıklanmıştır. Bu durumda, işverenin Türkiye genelindeki işyerlerinden herhangi birinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunması halinde, yasal ödeme süresi geçmiş borcu bulunmayan diğer işyerlerinden dolayı da beş puanlık prim indiriminden yararlanması mümkün olmayacaktır.

Kendi ülkelerinde geçerli olan sosyal güvenlik katkı primlerini ödeyen yabancı
uyruklu kişilerin, söz konusu ülke ile Türkiye arasında karşılıklı olarak imzalanmış
bir sözleşme bulunması durumunda, Türkiye’de geçerli olan sosyal güvenlik
primlerini ödemeleri gerekmez.

2.İşsizlik Sigortası Primi Ödemeleri:

Çalışanın aylık brüt kazancı üzerinden, çalışanlar % 1, işverenler % 2 ve devlet %1 oranlarında İşsizlik Sigortası katkı primi ödemek zorundadır. Sosyal güvenlik prim ödemelerine benzer şekilde, işsizlik sigortası primlerinin de aylık olarak ödenmesi gerekir. İşverenler bu tür katkı paylarını vergiye tâbi gelirlerinden düşebilirler. Öte yandan, çalışanların katkı payları gelir vergisi matrahlarından düşülebilir. Türkiye ile imzaladığı sosyal güvenlik sözleşmesi hâlâ yürürlükte olan bir ülkedeki zorunlu sosyal güvenlik sistemine tâbi olmaya devam eden yabancı uyruklu kişiler, Türkiye’de geçerli olan sosyal güvenlik ödemelerine tâbi değillerdir. Söz konusu kişilerin kendi ülkesindeki sosyal güvenlik sistemine tâbi olduğunu kanıtlayan belgenin yerel sosyal güvenlik müdürlüklerine sunulması gerekir. Çalışan kendi ülkesindeki sosyal güvenlik sistemine tâbi değilse, genel olarak bu çalışanın Türkiye’de geçerli olan sosyal güvenlik ödemelerinin tamamını yerine getirmesi gerekir. İşsizlik sigortası primleri sosyal güvenlik prim katkı payları ile birlikte açıklanır ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenir.

 

 

TEŞVİKLER:

Kamunun Teşviklerini Şöyle Sıralayabiliriz:

KALKINMA AJANSLARI DESTEKLERİ, KOSGEB DESTEKLERİ, TÜBİTAK AR-GE
DESTEKLERİ, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ, YATIRIM TEŞVİK
DESTEKLERİ, TİCARET BAKANLIĞI DESTEKLERİ, KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ,
ULUSLARARASI DESTEKLER.

 

KALKINMA AJANSLARI DESTEKLERİ:  Doğrudan Faaliyet Destek Programları

KOSGEB DESTEKLERİ:  KOBİ Gelişim Destek Programı, KOBİ Proje Destek
Programı Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı, Genel
Destek Programı  Girişimcilik Destek Programı.

TÜBİTAK AR-GE DESTEKLERİ: Sanayi Ar-Ge Projeleri, KOBİ Ar-Ge Programları,
Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, Öncelikli Alanlar
Araştırma Teknoloji Geliştirme Programı.

SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ: Teknolojik Ürün Yatırım Destek
Programı (TEKNO YATIRIM), Teknogirişim Sermayesi Desteği, Teknolojik Ürün
Tanıtım ve Pazarlama Destek Programı, Sanayi Tezleri Programı (SAN-
TEZ), Tasarım Merkezleri Destek Programı,  AR-GE Merkezleri Destek Programı.

KIRSAL KALKINMA DESTEKLERİ: Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi
Programı (KKYDP), Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı
(IPARD II).

YATIRIM TEŞVİK DESTEKLERİ: Genel Teşvik Uygulamaları,  Bölgesel Teşvik
Uygulamaları, Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki, Stratejik Yatırımların Teşviki.

TİCARET BAKANLIĞI DESTEKLERİ: Turquality Desteği, Yurt Dışı Birim, Marka ve
Tanıtım Faaliyetleri Desteği, Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği, Yurt
Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımları Desteği, Döviz Kazandırıcı Hizmet
Ticareti Desteği, Küresel Tedarik Zinciri (KTZ) Yetkinlik Projeleri Desteği, Tasarım
ve Ürün Geliştirme Proje Desteği.

ULUSLARARASI DESTEKLER:  Avrupa Birliği Hibeleri ve Horizon.